Mùa thu. Thành phố ban mai vẫn cuộn chảy nhịp điệu nhân sinh hối hả, những cái mặt nhăn nhíu tính toan, xe tàu bụi khói và trăm tiếng ồn ã của thỏa hiệp bán mua. Tôi, khách phương xa, giữa ngày bụi tro tìm thăm Trần Mạnh Hảo, khuôn viên nhà nằm trong một con hẻm Phú Nhuận. Khung cửa to, khép lại, trần gian đa đoan bỏ lại sau lưng, chỉ còn chín phương gió lia khia, mười phương mây bay, bạn và thơ.
Nguyên quán Nam Định, T.M.H vốn mê trà. Nhìn cách anh pha trà điềm tĩnh, ung dung, tôi chợt mĩm cười khi nghĩ đến con lật đật, con khỉ, con gà, con tắc kè… những hình dung từ mà thiên hạ dành cho nhà thơ. Tôi vừa nhìn thấy nụ cười sau cặp kính lấp lóa trắng của Nguyễn Hòa VCV, người bạn đồng hành. Phải chăng ông bạn quý đã nhìn thấu suốt tâm tình tôi? ( Phạm Lưu Vũ có lần gọi anh là con quỷ con bên cạnh con quỷ già Xuân Sách thì phải ?). Giáng Tiên bưng khay hoa quả mời chúng tôi. Phu nhân của thi sĩ đã bước vào lục tuần nhưng vẫn kiêu sa đài các của Huế mộng và thơ. Khi những ngón tay G.T thoăn thoắt gọt mấy quả xoài chín ửng, tôi chợt hiểu ra vì sao T.M.H có được phong thái ung dung giữa cuộc đời lấm lem bụi, thời thế vặt lông ngòi bút lông .Và, mùa thu cũng vừa bật thức trên những vòm cây khi nhà thơ cất tiếng đọc, một mùa thu chính khí ngập trời dù đâu đó là những cơn mưa phùn trứng rận.
Trời không đủ cho ta manh chiếu rách
Thơ gặt rồi ta xác lại thành rơm(1)
Vâng, Đại Đường không lớn hơn nắm cơm, trần gian mở ra không đủ manh chiếu rách vì những mưu toan tranh chấp xé giằng, vì những cơn đói làm ta say. Thơ, cuối cùng còn lại rạ rơm, những cây rơm gom thành bão trên đất nầy than khóc .
Bút ta rét sao câu thơ bốc khói
Suốt một đời ta tỉnh để trời điên(1)
Mặt ửng sắc lá thu, hai tay nắm lại thành đấm, T.M.H ngửa mặt trời mây vang vọng tiếng lòng Đỗ Phủ :
Thịnh Đường, thịnh Đường
Ta đã thấy làm vua dễ hơn làm người
Thấy ngụy mặt trời
Thấy chân lý ve chai
Ôi chữ thánh hiền bò như cua cáy
Kẻ sĩ nhìn lên bằng mắt chuột chù (1)
Tôi cúi đầu xuống, đấm ngực ăn năn. N.H từng nhắc tôi trách nhiệm kẻ sĩ . Quẳng đi những xác chữ vô hồn, những vần vè mua bán tụng ca, những rêu rao tình dục . Làm mới thơ ư ? Có thể ! Nhưng không vì thế mà bắt con chữ thánh hiền bò như cua cáy. Một khúc Binh Xa hành làm nên rạng ngời Đỗ Phủ ngàn năm sau. Một khúc vô thanh đoạn trường ai oán tận trời dựng lên một Nguyễn Du thơm nhan cổ tích. Ôi, móc mắt đi thôi, những kẻ sĩ mắt chuột chù khua khắng chiêm bao giấc mơ phù hoa, nôn thốc những buồn rầu vớ vẩn vịt vờ.
Giáng Tiên lại gọt trái cây, những ngón gầy hiện giữa mịt mờ bao rừng phong đổ máu xuống mùa thu. Lá trong vườn hình như cũng nhuộm sắc vàng héo úa của buổi chiến chinh muôn chăn nằm goá gối. Tôi hỏi nhỏ. Anh Hảo không dùng rượu ? Anh cười nhũn nhặn : Rượu đầy hốc mắt lô xô/ nghìn năm ai biết dưới mồ ta say ?. Bỏ đi Đỗ Phủ! Bây giờ là mùa thu, kể chuyện Khuất Nguyên đây .Mặt lại hồng ửng, tay mở ra về phía xa xôi, anh đọc :
Tóc bạc cả nồi cơm
Ta biết làm gì với chòm râu rơm rác
Với vòm trời úp xuống như nơm
Cây ngô đồng bạn ta mùa thu ăn gần hết
Ngủ Tử Tư, một đêm bạc tóc, đau vận nước non, còn tôi ? Tôi sờ lên tóc, tóc bạc rồi, nhìn qua N.H tóc nhen nhóm bạc nên chia với anh một chút tâm tình Ta biết làm gì với chòm râu rơm rác . Ôi, thơ rác rơm mà râu rơm rác ! Và nầy :
Nước Sở ơi
Đừng bắt ta nhìn người lịm chết
Hạc bỏ trời
Tùng bách cũng mồ côi
Cả một triều đình bị điếc
Tai Sở vương làm thối lưỡi ta rồi
Sao chuột không khoét mắt ta đi ?
Đời ngủ cả chỉ thức toàn mắt lá
Ta đang nhìn thấy gì ?
Vua tin dùng chó má
Hoạn quan đi đầy đường
Hiền nhân vào ngục đá (2)
Tôi đã nhìn thấy một T.M.H nổi giận, cái giận cái căm khi đời ngủ cả chỉ thức toàn mắt lá . Giong anh sang sảng, hào khí bừng bừng như hôm nào Văn Thiên Tường đọc Chính Khí ca lồng lộng đất trời . Cả một triều đình bị điếc/ Tai Sở vương làm thối lưỡi ta rồi. Trời bỗng tuôn mây, gió trong vườn dấy lên ào ạt . Tôi bắt chợt anh mắt Giáng Tiên nhìn phu quân đắm đuối còn ông quỷ con thì gõ gõ nhịp vào bàn . Không bận tâm, cảm xúc thi sĩ như sóng cuốn duềnh trôi mấy phách phong ba :
Sở từ, Sở từ
Khúc Ly Tao hát đứt cổ
Thơ viết rụng từng đốt tay(2)
Tôi nhắm mắt lại, hình dung ra cái bóng Khuất Nguyên mờ mờ nhân ảnh bên bờ Dương Tử, cái bóng hát ca buồn vui trong đục, từng con chữ, từng ngón tay rời rụng rụng rời rồi chìm xuống đáy Mịch La .Vệt trán thi sĩ bống nhăn nhíu như nấc lên tiếng tù và vĩnh biệt mặt trời đoan ngọ. Sao kiếp người lại buồn hơn kiếp ma ? Và, đầu anh gục xuống như một mặc niệm Ta gửi lại một vòm trời hình sọ/Để trầm mình trong chính khúc thơ ta…Ngoài kia, sông vẫn chảy, đời vẫn trôi và tôi lặng nghe, trong tiếng rầm rì của mạch đất, lời thoại của Bác chài năm xưa : Người đời đục cả, sao không khuấy bùn lên khua sóng mà chơi?(3)
Giáng Tiên mời chúng tôi dùng trái cây bằng cái giọng Huế vẫn còn ngọt lịm như muốn làm cho cái không khí loảng đi màu đục cùa bùn khua sóng, nhay nháy mắt với phu quân nhưng thi sĩ đang say thơ, đang hứng tình đời nên mặc kệ . Tôi vẫn mến mộ Tư Mả Thiên suốt đời lấy bút vạch mặt chim chuột , đêm nước mắt mài mực thành quốc nạn nên đã viết Tư Mã Thiên - Đêm cung hình . Hảo nói và không chờ chúng tôi ý kiến, thi sĩ lại ngửa mặt nhìn trời. Mây thu xuống thấp, mây bay như chiếu rách bỏ giường.
Thời thế vặt lông ngòi bút lông
Ai viết sử theo vui buồn quyền lực
Ai trấn lột lương tâm, ai đạo đức tồng ngồng ?
Dưới vòm trời điếm nhục
Ta bị tước quyền làm đàn ông !( 4)
Quyền làm đàn ông , quyền làm đàn ông , tôi nghe quỷ con lẩm nhẩm và thấy khóe cười anh đau rách mắt, phần tôi thức ngộ ra rằng Hảo đã làm thơ, không phải bằng cách truy tìm con chữ - phu chữ như cách của Trần Dần- Lê Đạt- mà anh vục mặt xuống lòng mình để thổ ra thơ . Thơ khóc khi anh mắt máu chảy, thơ cười khi anh hi ha. Này đây vặt lông ngòi bút lông , nầy ai đạo đức tồng ngồng. Thơ không mới. Vâng! Nhưng ai dám bảo nhảm nhí nhàm tai khi vòm trời còn đầy điếm nhục nhan nhản những tay bán chữ, hót lời tụng ca quẹo lưỡi .
Đêm thu qua để xác mình trong vàng nắng lá
Vĩnh biệt nàng ! Ta làm con gián gậm nhấm thỏi mực đen
Đ ể sự thật biết còn tờ giấy trắng
Lịch sử nào chăn gối bút lừa nghiên ?(4)
Giọng thi sĩ bỗng khàn, khàn đục và anh, trong cơn đại du mộng mị hóa thân làm kiếp gián gậm nhấm thỏi mực đen. Mực màu đen, mùa thu hóa đen …
Vợ chồng anh tiễn chúng tôi ra cổng. Trưa đã vàng lá thu mưa sin sít . Cửa lại khép và tôi biết , trong đó, có một con gián, một chú sâu vẫn rướn lên đi tìm nhân tính (5) dù sâu muôn năm bị giẫm dưới chân người .
Sài gòn 26/9 - Thu mưa 2008
- Các từ in nghiêng trích thơ Trần Mạnh Hảo
- 1- Đỗ Phủ
- 2- Khuất Nguyên
- 3- Song thoại giữa Khuất Nguyên và bác chài
- 4- Tư Mã Thiên : đêm cung hình
- 5- Thơ Vĩnh Phúc
( nguồn www.damau.org )
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น