Bài viết này nhằm mục đích phản biện lại ý kiến đó.
Nếu có thống kê những xung đột xã hội ở các nước độc tài và dân chủ, chắc chắn tỷ lệ xung đột ở các nước độc đảng lớn hơn nhiều so với các nước dân chủ.
Cơ chế giải quyết mâu thuẫn
Kết quả các cuộc xung đột đó ở các nước độc tài bao giờ cũng đẫm máu. Các xung đột ở một số nước dân chủ non trẻ ở châu Phi, Nam Tư cũ hay Trung Đông phần lớn bắt nguồn từ chia rẽ tôn giáo, sắc tộc, chứ không phải vì dân chủ.
Nếu có một phần nào đó có thể quy kết dân chủ trong các xung đột ấy, thì đó là thể chế nhà nước và hệ thống bầu cử đã không được thiết kế phù hợp, góp phần hằn sâu thêm các chia rẽ sắc tộc.
Tuy nhiên, vấn đề này có thể được giải quyết nếu quá trình xây dựng nhà nước dân chủ được nghiên cứu thỏa đáng ngay từ đầu và được sự đồng thuận rộng rãi của nhân dân. Xã hội Việt Nam cũng không giống các nước đó.
Lịch sử đã chứng minh truyền thống “Tam giáo đồng nguyên”, Nho giáo, Đạo giáo, Phật giáo cùng tồn tại và có ảnh hưởng lớn trong xã hội. Một số mâu thuẫn liên quan đến sắc tộc hay tôn giáo không phải bắt nguồn từ sự kỳ thị lẫn nhau giữa các dân tộc hay các tôn giáo, mà chính là từ chính sách kiểm soát và phân biệt của chính quyền, khiến họ phản kháng.
Tuy vậy, dân chủ, đa nguyên, đa đảng, không phải là liều thuốc thần có thể điều trị mọi vấn nạn trong xã hội.
Chúng chỉ là điều kiện cần để một xã hội phát triển lành mạnh. Công nhận đa nguyên đã để xã hội phát triển một cách tự nhiên, những cái tốt của con người có điều kiện phát triển và phát huy.
Cần dân chủ và luật pháp công minh là để ngăn chặn những tính xấu của con người và cổ vũ sự bao dung, tinh thần tôn trọng sự khác biệt.
Điều kiện đủ chính là yếu tố con người, là tài trí, sự liêm khiết của những người lãnh đạo, là sự dấn thân của các trí thức, là ý thức về trách nhiệm với việc nước và sức nặng của lá phiếu của mỗi người dân bình thường.
Dân chủ mở ra cơ hội, còn cơ hội đó có được tận dụng một cách khôn ngoan và có trách nhiệm hay không là phụ thuộc vào chính những con người trong xã hội đó.
Dân chủ là cơ chế chính trị cho phép giải quyết các xung đột chính trị một cách hòa bình bằng đối thoại và lá phiếu.
Sự ổn định xã hội là quan trọng, nhưng quyền của người dân được lên tiếng và hành động (một cách có trách nhiệm) trước các vấn nạn như tham nhũng, lạm quyền cũng quan trọng không kém.
Bài học về nếp sinh hoạt chính trị dân chủ
Bất ổn tại Thái Lan không phải là “tại” dân chủ. Trái lại, chính nền dân chủ đang cho phép Thái Lan giải quyết xung đột một cách ít hậu quả nhất.
Đặt trường hợp Thái Lan không cho phép đa nguyên, tức là không cho phép những ý kiến trái chiều với đảng lãnh đạo, có lẽ một Thủ tướng Thaksin Sinawatra tham nhũng vẫn nắm quyền, tiếp tục vi phạm luật pháp mà tiếng nói phản đối của người dân chẳng “xi-nhê” gì cả.
Đặt trường hợp Thái Lan không có đa đảng, không có bầu cử tự do, tức là không có cạnh tranh chính trị, nếu người dân vì quá bức xúc, tức nước vỡ bờ, biểu tình ôn hòa đòi chính phủ từ chức, có lẽ chính phủ tham nhũng, lạm quyền sẽ đàn áp thẳng tay, vì họ không phải là chính phủ “do dân” nên chẳng cần “vì dân”.
Đằng này, Tòa án Tối cao Thái Lan xử thủ tướng Thaksin hai năm tù vì vi phạm luật về mâu thuẫn lợi ích.
Người ta nhận thấy một cách hành xử “khôn khéo” của cựu Thủ tướng Samak Sundaravej khi ông này thiết lập mối quan hệ với các quân đội, tỏ ra lắng nghe Quốc Vương Bhumibol Adulyadej, và đẩy nhanh phiên tòa xử ông Thaksin.
Chính phủ đương nhiệm cũng phải thận trọng hơn trong cách xử lý mâu thuẫn.
Tướng Anupong Paochinda, về phần ông, kêu gọi chính phủ giải tán Quốc hội và tổ chức bầu cử để nhân dân bày tỏ ý kiến. Việc người chỉ huy quân đội kêu gọi bầu cử thể hiện sự tôn trọng của ông ta với phương cách giải quyết mâu thuẫn ôn hòa và dân chủ này.
Đồng thời, những bất ổn chính trị này là phép thử cho nền dân chủ non trẻ của Thái Lan.
Liệu các phương cách dân chủ có hiệu quả hay lại cần sự can thiệp của quân đội để giải quyết khủng hoảng chính trị? Có hai giá trị và lợi ích cần phải được dung hòa: sự ổn định chính trị và quyền phản đối chính phủ của nhân dân. Giải đáp cho bài toán này phụ thuộc cả vào giới lãnh đạo và phe đối lập.
Chính phe đối lập cũng phải tôn trọng các giá trị dân chủ. Chính họ cũng cần nhìn nhận lại mình, biết giới hạn của vị trí của mình trong chính trường, trong lòng dân, và thực thi tinh thần dân chủ.
Liên minh Nhân dân vì Dân Chủ đã đi quá giới hạn khi phản đối kết quả bầu cử tháng 12 năm ngoái theo đó Đảng sức mạnh Nhân dân thắng cử, mặc dù Ủy ban bầu cử độc lập đã xác minh rằng không có chuyện mua bán phiếu.
Trong cuộc biểu tình tháng 11 vừa rồi, họ cũng từ chối mọi đối thoại và có những động thái gây ảnh hưởng đến nền kinh tế như phong tỏa sân bay, thậm chí tuyên bố “quyết tử”.
Phe đối lập, nếu hành xử một cách dân chủ cần tỏ ra có trách nhiệm, lấy quyền lợi đất nước và nguyện vọng của đa số người dân làm hàng đầu, và biết dừng lại đúng lúc.
Hãy đưa ra ý kiến xây dựng tích cực
Nhìn vào những gì xảy ra trong khu vực hay thế giới để phản đối dân chủ ở Việt Nam là điều không cần thiết.
Không cần thiết bởi vì hai chữ “dân chủ” hiện nay đã có sự đồng thuận của xã hội. Đọc báo chí trong nước, hai chữ dân chủ xuất hiện thường xuyên.
Điều đáng thảo luận là phải bắt đầu xây dựng một thể chế dân chủ cho phù hợp với lịch sử, đặc thù chính trị, xã hội, văn hoá và nhu cầu của Việt Nam hiện nay; và cùng nhau thực thi dân chủ chứ không phải chỉ hô hào khẩu hiệu.
Nhìn vào kinh nghiệm, đôi khi đau thương, của các nền dân chủ non trẻ đi trước, là để rút ra kinh nghiệm để không đi vào vết xe đổ ấy, chứ không phải để lấy đó làm cái cớ để tiếp tục duy trì các bất công và trì hoãn dân chủ.
Thay vì lo ngại đa nguyên đa đảng dẫn đến bạo loạn, điều hợp lý hơn cần làm là cùng nhau thảo luận về một mô hình đa nguyên, đa đảng phù hợp nhất cho Việt Nam, và cùng hành động để giữ cho mô hình đó đi đúng hướng.
Nói dân chủ thì dễ, hành xử một cách dân chủ mới khó. Mà nếu không bắt đầu thì đến bao giờ mới có cơ hội rèn luyện tác phong dân chủ đây?
Nguyễn Hoàng Lan hiện đang học ngành Luật tại Đại học Indianapolis, Hoa Kỳ. Cô cũng là Thành viên Tập Hợp Thanh Niên Dân Chủ và đảng viên Đảng Dân Chủ Việt Nam, một đảng đối lập không được nhà nước Việt Nam công nhận.
Nguồn: BBCVietnamese.com
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น